ਉਨਾਕੋਟੀ, (Unakoti) ਜਿਸ ਨੂੰ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਦਾ ਅੰਗਕੋਰ ਵਾਟ (Angkor Wat of North-East) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿਵਾਉਣ ਲਈ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤੀ ਸਥਾਨ ਐਲਾਨਣ ਲਈ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਮੂਰਤੀਆਂ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਦੀ ਰਘੂਨੰਦਨ ਪਹਾੜੀਆਂ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਇਕ ਪਹਾੜ ‘ਤੇ ਉੱਕਰੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ 99 ਲੱਖ 99 ਹਜ਼ਾਰ 999 ਮੂਰਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਨੇ ਅਤੇ ਕਦੋਂ ਬਣਾਇਆ। ਪਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ 8ਵੀਂ ਜਾਂ 9ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਸਨ।
ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ (ਏ.ਐੱਸ.ਆਈ.) ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੋਵੇਂ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਸਥਾਨ ਐਲਾਨਣ ਲਈ ਯਤਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਪੰਨਾਲਾਲ ਰਾਏ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੱਥਰ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਬਹੁਤ ਦੁਰਲੱਭ ਹਨ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵਾਂਗ ਹਨ ਜੋ ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੇ ਅੰਗੋਰ ਵਾਟ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਨਾਲਾਲ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਉਨਾਕੋਟੀ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਘੱਟ। ਭਾਵ 99,999,999। ਇਸੇ ਲਈ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਹਨ। ਖਰਾਬ ਮੌਸਮ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਕਈ ਮੂਰਤੀਆਂ ਖਰਾਬ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੇ ਉੱਪਰੋਂ ਝਰਨੇ ਵਗਦੇ ਹਨ।
ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਏਐਸਆਈ ਨੇ ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਹੈ, ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹਾ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਗਿਆਨੀ ਇੱਥੇ ਲਗਾਤਾਰ ਮਾਈਨਿੰਗ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਹੋਰ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਸਥਾਨ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਵਿਕਾਸ ਲਈ 12 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਅਤੇ ਪੂਜਾ-ਪਾਠ ਲਈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਏਐਸਆਈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਮੁੱਖ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦਿੰਦਾ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਖਜ਼ਾਨਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਮੂਰਤੀਆਂ ਪਹਾੜਾਂ ਉੱਤੇ ਉੱਕਰੀਆਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਦੂਜੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟ ਕੇ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਸਿਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਗਣੇਸ਼ ਮੂਰਤੀ ਹਨ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਉਨਕੋਟੀਸ਼ਵਰ ਕਾਲ ਭੈਰਵ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲਗਭਗ 30 ਫੁੱਟ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਭੋਲੇਨਾਥ ਦੇ ਸਿਰ ਦੇ ਉੱਪਰ ਦੀ ਸਜਾਵਟ 10 ਫੁੱਟ ਉੱਚੀ ਹੈ।
TV, FACEBOOK, YOUTUBE ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰੋ PRO PUNJAB TV APP
APP ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ Link ‘ਤੇ Click ਕਰੋ:
Android: https://bit.ly/3VMis0h
