Exchange Old Notes: ਅਕਸਰ ਹੀ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਫਟੇ ਪੁਰਾਣੇ ਨੋਟਾਂ ਬਾਰੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਅਫਵਾਹਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਨੋਟ ਬਦਲਣ ਲਈ ਬੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ਦਲਾਲਾਂ ਕੋਲ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਆਮ ਆਦਮੀ ਠੱਗੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਨੋਟ ਹਨ ਤਾਂ ਦਲਾਲਾਂ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਨਾ ਫਸੋ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਓਗੇ।
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪੁਰਾਣੇ ਨੋਟ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਤਾਂ ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਨੋਟ ਬਦਲਣ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਧਰ-ਉਧਰ ਭਟਕਣਾ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗਾ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਬੈਂਕ ਸ਼ਾਖਾ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਪੁਰਾਣੇ ਨੋਟ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਆਰਬੀਆਈ (ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ) ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਬੈਂਕ ਤੁਹਾਡੇ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਪੁਰਾਣੇ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ IRB ਵਲੋਂ ਉਸ ਬੈਂਕ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜੁਰਮਾਨੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਖ਼ਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਪੁਰਾਣੇ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਬਦਲਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਤੁਸੀਂ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਬੈਂਕ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਔਨਲਾਈਨ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ‘ਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਨੋਟ ਹੁਣ ਬੈਂਕ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਬਦਲਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਟੇਪ ਚਿਪਕਾਏ ਜਾਂ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਨੋਟ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੋ, ਤਾਂ RBI ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਨਿਯਮ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਨੋਟ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਲੈਣ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਆਰਬੀਆਈ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਨੋਟ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਬਦਲੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ RBI ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਬਦਲਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜੇਕਰ ਬੈਂਕ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਰੁੱਧ ਸਖ਼ਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਨੋਟ ਐਕਸਚੇਂਜ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਖਰਾਬ ਹੋਏ ਨੋਟ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬੈਂਕ ‘ਚ ਬਦਲੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਕੁਝ ਸ਼ਰਤਾਂ ਹਨ। ਨੋਟ ਜਿੰਨਾ ਖਰਾਬ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਸਦੀ ਕੀਮਤ ਓਨੀ ਹੀ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਕੋਲ 20 ਤੋਂ ਵੱਧ ਖ਼ਰਾਬ ਨੋਟ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਰਕਮ 5,000 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਫੀਸ ਲਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਨਾਲ ਹੀ, ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਅਦਲਾ-ਬਦਲੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਨੋਟ ਬਦਲਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗਾ।
ਬੈਂਕ ਨਕਲੀ ਨੋਟ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦਾ
ਬੈਂਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਟੇਪ, ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਫਟੇ, ਖਰਾਬ ਅਤੇ ਸੜੇ ਹੋਏ ਨੋਟ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਬੈਂਕ ਜਾਅਲੀ ਨੋਟ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦਾ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪਾਏ ਗਏ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਖਿਲਾਫ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜੇਕਰ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਬਦਲਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਵਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬੈਂਕ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਵੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਗਾਹਕ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਬੈਂਕ ਨੂੰ 10,000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦਾ ਹਰਜਾਨਾ ਦੇਣਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
TV, FACEBOOK, YOUTUBE ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰੋ PRO PUNJAB TV APP
APP ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ Link ‘ਤੇ Click ਕਰੋ:
Android: https://bit.ly/3VMis0h