Ravidas Jayanti 2023: ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜਯੰਤੀ ਹਰ ਸਾਲ ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰਵਿਦਾਸ ਜੈਅੰਤੀ ਅਤੇ ਮਾਘੀ ਪੂਰਨਿਮਾ ‘ਤੇ ਗੰਗਾ ਇਸ਼ਨਾਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਹਾੜਾ 5 ਫਰਵਰੀ 2023 ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਰਾਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਿਨ ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ‘ਚ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਭਜਨ ਕੀਰਤਨ ਕਰਦੇ, ਰੈਲੀਆਂ ਕੱਢਦੇ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੱਸੇ ਅਨਮੋਲ ਵਿਚਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਚੱਲਣ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਸੰਤ ਰਵਿਵਾਸ ਜੀ ਬਹੁਤ ਧਾਰਮਿਕ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲੇ ਸੀ। ਰਵਿਦਾਸ ਇੱਕ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸੰਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਸੀ। ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਭਗਤੀ ਵਿੱਚ ਸਮਰਪਿਤ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਫਰਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਾਖੂਬੀ ਨਿਭਾਇਆ। ਆਪਸ ਵਿਚ ਬਗੈਰ ਭੇਦਭਾਵ ਦੇ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਗਤੀ ਦੇ ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਚੱਲ ਕੇ ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਕਹੇ ਗਏ। ਸਮਾਜ ਅੱਜ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸੇਧ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।
ਯੂਪੀ ਦੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਪੈਦਾ
ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਗੋਵਰਧਨਪੁਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ 1376 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਮਾਘ ਪੂਰਨਿਮਾ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਰਾਹੂ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਕਰਮਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਨਾਂ ਲੋਨਾ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ, ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ, ਰੈਦਾਸ, ਰੁਹੀਦਾਸ ਅਤੇ ਰੋਹੀਦਾਸ ਵਰਗੇ ਕਈ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਦਿਨ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ, ਉਸ ਦਿਨ ਮਾਘ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੇ ਨਾਲ ਐਤਵਾਰ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਰਵਿਦਾਸ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਸਮਾਨਤਾਵਾਦੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਪੱਕੇ ਸਮਰਥਕ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਭਰੇ ਜੀਵਨ, ਉਦਾਰਤਾ ਅਤੇ ਨਿਮਰਤਾ ਕਾਰਨ ਉਹ ਹਰਿਭਗਤ, ਗੁਰੂ, ਪ੍ਰਚਾਰਕ, ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ, ਸੰਤ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਪੜ੍ਹੋ ਉਸ ਦੇ ਅਨਮੋਲ ਵਚਨ ਤੇ ਵਿਚਾਰ
ਮਨ ਹੀ ਪੂਜਾ, ਮਨ ਹੀ ਧੂਪ,
ਮਨ ਹੀ ਸੁਖਾਲਾ ਸਹਿਜ ਸਰੂਪ।
ਅਰਥ: ਪਵਿਤ੍ਰ ਚਿੱਤ ਵਿਚ ਹੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵੱਸਦਾ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਤੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੈਰ, ਕੋਈ ਲਾਲਚ ਜਾਂ ਵੈਰ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤੇਰਾ ਮਨ ਹੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਮੰਦਰ, ਦੀਵਾ ਤੇ ਧੂਪ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਪਵਿਤ੍ਰ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਮਨ ‘ਚ ਪ੍ਰਭੂ ਸਦਾ ਵੱਸਦਾ ਹੈ।
ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਮਤ ਪੂਜੀਏ ਜੋ ਹੋਵੇ ਗੁਣਹੀਨ।
ਪੂਜੀਏ ਚਰਨ ਚੰਡਾਲ ਦੇ ਜੋ ਹੋਣੇ ਗੁਣ ਪ੍ਰਵੀਨ।
ਅਰਥ: ਕਿਸੇ ਦੀ ਪੂਜਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉੱਚੇ ਅਹੁਦੇ ‘ਤੇ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਉੱਚ ਅਹੁਦੇ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਰਵਿਦਾਸ ਜਨਮ ਕੇ ਕਾਰਣੈ, ਹੋਤ ਨ ਕੋਉ ਨੀਤ
ਨਰਕ ਕੂੰ ਨੀਚ ਕਰਿ ਡਾਰੀ ਹੈ, ਓਛੇ ਕਰਮ ਕੀ ਕੀਚ
ਅਰਥ: ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਅਨੁਸਾਰ ਕੋਈ ਵੀ ਮਨੁੱਖ ਕਿਸੇ ਜਾਤ ਵਿੱਚ ਜੰਮਣ ਕਰਕੇ ਨੀਵਾਂ ਜਾਂ ਛੋਟਾ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ। ਜੋ ਚੀਜ਼ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਨੀਵਾਂ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਉਹ ਉਸਦੇ ਕਰਮ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਕਰਮਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
ਕਰਮ ਦੇ ਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਬੱਝੇ ਰਹੋ, ਫਲ ਦੀ ਆਸ ਨਾ ਛੱਡੋ
ਕਰਮ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਸਤਿ ਭਾਖੈ ਰਵਿਦਾਸ ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ
ਭਾਵ: ਸਾਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਦਾ ਫਲ ਮਿਲਣ ਦੀ ਆਸ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣੀ ਚਾਹੀਦੀ।ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸਾਡਾ ਧਰਮ ਹੈ, ਤਾਂ ਫਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੀ ਸਾਡੀ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਹੈ।
ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਦਾ ਵੇਦਾਂ ਵਿੱਚ ਅਟੁੱਟ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ। ਉਹ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਦ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਸੀ। ਸੰਤ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ-
ਜਨਮ ਜਾਤ, ਜਾਤ-ਪਾਤ ਨਾ ਪੁੱਛੋ। ਰਾਇਦਾਸ ਪੂਤ ਸਮ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਕੋਈ ਜਾਤ-ਕੁਜਾਤ।’ ਉਹ ਆਖਦੇ ਹਨ-‘ਸਾਰੇ ਭਾਂਡੇ ਇੱਕ ਮਿੱਟੀ ਦੇ, ਇੱਕ ਰਚਨਹਾਰ। ਰਾਇਦਾਸ ਇੱਕ ਘੜੇ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਾਰੇ ਘੜੇ ਇੱਕ ਕੁਨਹਾਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਬਿਹਤਰ ਕਮਰੇ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਝਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ – ‘ਕਾ ਮਥੁਰਾ ਕਾ ਦਵਾਰਕਾ, ਕਾ ਕਾਸ਼ੀ ਹਰਿਦੁਆਰ। ਰੈਦਾਸ ਨੇ ਤੇਰਾ ਦਿਲ ਲੱਭ ਲਿਆ, ਤੇਰਾ ਦਿਲ ਲੱਭ ਲਿਆ। ਆਡੰਬਰ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾ ਵੀ ਹੋਈ, ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਕਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ।
ਨੋਟ: ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਬ੍ਰੇਕਿੰਗ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ Pro Punjab TV ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਫੇਸਬੁੱਕ, ਟਵਿੱਟਰ ਤੇ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ‘ਤੇ ਵੀ ਫੋਲੋ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
TV, FACEBOOK, YOUTUBE ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰੋ PRO PUNJAB TV APP
APP ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ Link ‘ਤੇ Click ਕਰੋ:
Android: https://bit.ly/3VMis0h
