World Radio Day 2023: ਹਰ ਸਾਲ 13 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਵਜੋਂ ਰੇਡੀਓ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਰੇਡੀਓ ਸੂਚਨਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਮਾਧਿਅਮ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਆਫ਼ਤ ਜਾਂ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰੇਡੀਓ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਬਦਲਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਵੇਂ ਸੰਚਾਰ ਮਾਧਿਅਮ ਆਏ ਅਤੇ ਰੇਡੀਓ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਘਟਦਾ ਗਿਆ। ਅੱਜ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਲੋੜ ਅਤੇ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
ਸਪੇਨ ਰੇਡੀਓ ਅਕੈਡਮੀ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 2010 ‘ਚ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ। 2011 ‘ਚ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀ ਜਨਰਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ 36ਵੇਂ ਸੈਸ਼ਨ ‘ਚ 13 ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 13 ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਹਾਸਭਾ ਵੱਲੋਂ 14 ਜਨਵਰੀ 2013 ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।
13 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਹੀ ਕਿਉਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ?
ਰੇਡੀਓ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਭਾਸ਼ਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਮਾਧਿਅਮ ਹੈ। 13 ਫਰਵਰੀ ਉਹ ਤਾਰੀਖ ਸੀ ਜਦੋਂ 1946 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰੇਡੀਓ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਰਾਹੀਂ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਰੇਡੀਓ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸੇ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ‘ਚ ਰੇਡੀਓ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 13 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜੂਨ 1923 ਵਿੱਚ, ਬੰਬਈ ਦੇ ਰੇਡੀਓ ਕਲੱਬ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰੇਡੀਓ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਪੰਜ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ, ਕਲਕੱਤਾ (ਹੁਣ ਕੋਲਕਾਤਾ) ਰੇਡੀਓ ਕਲੱਬ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇੰਡੀਅਨ ਬ੍ਰੌਡਕਾਸਟਿੰਗ ਕੰਪਨੀ (IBC) 23 ਜੁਲਾਈ, 1927 ਨੂੰ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈ, ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਤਰਲਤਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਥੀਮ
ਹਰ ਸਾਲ ਵਰਲਡ ਰੇਡੀਓ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਥੀਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 13 ਫਰਵਰੀ, 2023 ਨੂੰ 12ਵਾਂ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਹੈ, ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਇਹ ਦਿਵਸ ‘ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ’ ਦੇ ਥੀਮ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ 51,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 239 ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹਨ। ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਲਗਭਗ 75 ਫੀਸਦੀ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਰੇਡੀਓ ਅਜੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।
ਰੇਡੀਓ ਬਾਰੇ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਤੱਥ
ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ : WLW (700KHz AM) ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਅੱਧੀ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ।
ਰੇਡੀਓ ਰਾਹੀਂ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਯੋਗ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ: 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ‘ਚ ਰੇਡੀਓ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੈਸੇਟ ਟੇਪਾਂ ‘ਤੇ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਜੋ ਕੰਪਿਊਟਰ ‘ਤੇ ਵਾਪਸ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ ਤੇ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਯੋਗ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ।
ਸੁਣਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ (Listeners autonomy) : ਇੱਕ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੇ 2005 ‘ਚ ‘ਰੌਕ ਅਲਟੀਮੇਟ ਸੁਪਰ ਗਰੁੱਪ’ ਬਣਾਉਣ ਲਈ 3500 ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ-ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ ਤੇ ਜੇਤੂ ਲੇਡ ਜ਼ੈਪੇਲਿਨ ਸੀ।
ਲਾਈਟਾਂ ਬੰਦ ਕਰੋ (Lights off): 28 ਸਤੰਬਰ 2006 ਨੂੰ ਰੇਕਜਾਵਿਕ ਦੀ ਸਿਟੀ ਕੌਂਸਲ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਲਈ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਲਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦਕਿ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੇਡੀਓ ‘ਤੇ ਤਾਰਾਮੰਡਲਾਂ ਤੇ ਤਾਰਿਆਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ (A grand entrance) : ਜਾਪਾਨੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰੇਡੀਓ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਸਮਰਾਟ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੀ, ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਸਮਰਪਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਨੋਟ: ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਬ੍ਰੇਕਿੰਗ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ Pro Punjab TV ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਫੇਸਬੁੱਕ, ਟਵਿੱਟਰ ਤੇ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ‘ਤੇ ਵੀ ਫੋਲੋ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
TV, FACEBOOK, YOUTUBE ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰੋ PRO PUNJAB TV APP
APP ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ Link ‘ਤੇ Click ਕਰੋ:
Android: https://bit.ly/3VMis0h
