ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ (Deepawali 2022) ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੀਵੇ ਜਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਨੇਪਾਲ (Nepal) ਵਿੱਚ ਵੀ ਲੋਕ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ (Hindu Festival) ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਅਜੀਬ ਰਿਵਾਜ (Weird Tradition Around the World) ਹੈ। ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ‘ਤੇ ਇੱਥੇ ਪਸ਼ੂ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। (Animal Worship) ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
14 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਦੀ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਦੀਵੇ ਜਗਾਏ ਗਏ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਚਲੀ ਆ ਰਹੀ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਤਿਹਾੜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਤਿਹਾੜ ਦੇ ਅਗਲੇ ਹੀ ਦਿਨ ਕੁਕੁਰ ਤਿਹਾੜ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨੇਪਾਲ ਦਾ ਅਨੋਖਾ ‘ਕੁਕੁਰ ਤਿਹਾੜ’?
ਭਾਰਤ ਵਾਂਗ, ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਤਿਹਾੜ ਯਾਨੀ ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਦਿਨ ਦੀਵੇ ਅਤੇ ਮੋਮਬੱਤੀਆਂ ਜਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕ ਇਸ ਦਿਨ ਨਵੇਂ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਾਂਗ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੀਵਾਲੀ 4-5 ਦਿਨ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਇੱਥੇ ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ‘ਕੁਕੁਰ ਤਿਹਾੜ’ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਕੁੱਕਰ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕੁੱਤਾ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਲਾ ਪਾ ਕੇ ਵੀ ਤਿਲਕ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕੁੱਤਿਆਂ ਲਈ ਪਕਵਾਨ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਆਂਡਾ-ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਦਹੀਂ ਖੁਆ ਕੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦਾਵਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਵਤਾ ਯਮ ਦਾ ਦੂਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਲੋਕ ਉਸ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹੇ। ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁੱਤੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਾਅਵਤ ਦੇ ਕੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ 5 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਲਦ, ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਵੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਇਹ ਜਾਨਵਰ ਪੂਜਾ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
