ਅਹੋਈ ਅਸ਼ਟਮੀ ਦਾ ਵਰਤ ਹਰ ਸਾਲ ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ (ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨਾ 2024) ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੀ ਅਸ਼ਟਮੀ ਤਿਥੀ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਰਤ ਕਰਵਾ ਚੌਥ ਤੋਂ 4 ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ 8 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਮਾਂਵਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਈ ਵਰਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਵਰਤ ਦੌਰਾਨ ਮਾਵਾਂ ਵਰਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਵਰਤ ਤੋੜਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਹੋਈ ਅਸ਼ਟਮੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਅਰਘ ਭੇਟ ਕਰਕੇ ਵਰਤ ਤੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਨਾਲ ਇਹ ਵਰਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਵਰਤ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਅਸ਼ਟਮੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਅਹੋਈ ਅਸ਼ਟਮੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਹੋਈ ਅਸ਼ਟਮੀ ਦੇ ਵਰਤ ਦੀ ਕਥਾ ਜਾਣੋ।
ਅਹੋਈ ਅਸ਼ਟਮੀ ਵ੍ਰਤ ਕਥਾ
ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਉਸਦੇ ਸੱਤ ਪੁੱਤਰ, ਸੱਤ ਨੂੰਹਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਧੀ ਸੀ। ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਾਰਤਿਕ ਮਾਦੀ ਅਸ਼ਟਮੀ ‘ਤੇ, ਸੱਤਾਂ ਨੂੰਹਾਂ ਆਪਣੇ ਇਕਲੌਤੇ ਜਵਾਈ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਲਈ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਜਿੱਥੋਂ ਉਹ ਮਿੱਟੀ ਪੁੱਟ ਰਹੀ ਸੀ। ਸਉ-ਸਹੇ ਦੀ ਗੁਫ਼ਾ ਉੱਥੇ ਹੀ ਸੀ। ਮਿੱਟੀ ਪੁੱਟਦੇ ਸਮੇਂ ਸੇਹੀ ਦੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਭਰਜਾਈ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਸਯੁ ਮਾਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ- ਹੁਣ ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਕੁੱਖ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਾਂਗੀ।
ਫਿਰ ਭਾਬੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸੱਤ ਭਰਜਾਈਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੇਰੀ ਥਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਕੁੱਖ ਬੰਨ੍ਹ ਲਉ, ਪਰ ਛੋਟੀ ਭਾਬੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕੁੱਖ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕਾਨੂੰਨ ਸੋਚਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਜੇ ਮੈਂ ਕੁੱਖ ਨੂੰ ਨਾ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਸੱਸ ਗੁੱਸੇ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਛੋਟੀ ਭਰਜਾਈ ਨੇ ਆਪਣੀ ਭਰਜਾਈ ਦੀ ਥਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹ ਲਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਬੱਚਾ ਹੋਇਆ, ਇਹ ਸੱਤ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਮਰ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇੱਕ ਦਿਨ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਪੰਡਤ ਜੀ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ, ਕੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਮੇਰੀ ਨੂੰਹ ਦਾ ਬੱਚਾ ਸੱਤਵੇਂ ਦਿਨ ਕਿਉਂ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਫਿਰ ਪੰਡਿਤ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨੂੰਹ ਨੂੰ ਕਾਲੀ ਗਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਕਾਲੀ ਗਾਂ ਸਿਉ ਮਾਤਾ ਦੀ ਭੈਣ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਉਹ ਤੁਹਾਡੀ ਕੁੱਖ ਛੱਡ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਜੀਵੇਗਾ।
ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਉਹ ਸਵੇਰੇ ਜਲਦੀ ਉੱਠਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਚੁੱਪਚਾਪ ਕਾਲੀ ਗਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਸਫਾਈ ਕਰਦੀ ਸੀ।
ਇੱਕ ਦਿਨ ਗਾਂ ਮਾਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ – ਮੈਂ ਅੱਜ ਦੇਖਾਂਗੀ ਕਿ ਮੇਰੀ ਸੇਵਾ ਕੌਣ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਵੇਰੇ ਜਦੋਂ ਮਾਂ ਗਾਂ ਉੱਠੀ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਨੂੰਹ ਉਸਦੇ ਹੇਠਾਂ ਸਫਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।
ਗਊ ਮਾਤਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, ਤੇਰੀ ਕੀ ਇੱਛਾ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਇੰਨੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈਂ?
ਮੰਗ ਕੀ ਮੰਗਦੀ ਹੈ? ਤਾਂ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਦੀ ਨੂੰਹ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਸਿਆਉ ਮਾਤਾ ਤੇਰੀ ਭੈਣ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਮੇਰੀ ਕੁੱਖ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੇਰੀ ਕੁੱਖ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿਓ।
ਮਾਂ ਗਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ – ਠੀਕ ਹੈ ਤਾਂ ਮਾਂ ਗਾਂ ਉਸਨੂੰ ਸੱਤ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਕੋਲ ਲੈ ਗਈ। ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਧੁੱਪ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਦੋਵੇਂ ਇੱਕ ਦਰੱਖਤ ਹੇਠਾਂ ਬੈਠ ਗਏ। ਥੋੜੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਇਕ ਸੱਪ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਗਰੁੜ ਪੰਖਨੀ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਸੇ ਦਰਖਤ ‘ਤੇ ਮਾਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਦੀ ਨੂੰਹ ਨੇ ਸੱਪ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਢਾਲ ਹੇਠ ਦੱਬ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ। ਥੋੜੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਗਰੁੜ ਪੰਖਨੀ ਆਈ ਅਤੇ ਉਥੇ ਖੂਨ ਨਾਲ ਲਥਪਥ ਦੇਖ ਕੇ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਦੀ ਨੂੰਹ ਨੂੰ ਕੁੱਟਣ ਲੱਗਾ।
ਫਿਰ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ – ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਾਰਿਆ ਪਰ ਸੱਪ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਡੱਸਣ ਆਇਆ ਸੀ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਗਰੁੜ ਪੰਖਨੀ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪੁੱਛਿਆ, ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਮੰਗਦੇ ਹੋ?
ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, ਸਯੁਮਤਾ ਸੱਤ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਕੋਲ ਭੇਜੋ। ਫਿਰ ਗਰੁੜ ਪੰਖਨੀ ਨੇ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਿੱਠ ‘ਤੇ ਬਿਠਾਇਆ ਅਤੇ ਸਯੁ ਮਾਤਾ ਕੋਲ ਲੈ ਗਏ।
ਸਯੂ ਮਾਤਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭੈਣ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਆਈ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭੈਣ ਮੇਰੇ ਸਿਰ ਵਿੱਚ ਜੂੰਆਂ ਪੈ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਫਿਰ ਸੁਰਾਹੀ ਦੇ ਕਹਿਣ ‘ਤੇ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਦੀ ਨੂੰਹ ਨੇ ਟਾਂਕੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀਆਂ ਜੂੰਆਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਇਸ ‘ਤੇ ਸਯੁ ਮਾਤਾ ਨੇ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਸੱਤ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਸੱਤ ਨੂੰਹਾਂ ਹੋਣ।
ਨੌਕਰਾਣੀ ਨੇ ਕਿਹਾ – ਮੇਰਾ ਇੱਕ ਵੀ ਪੁੱਤਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਮੈਂ ਸੱਤ ਕਿੱਥੋਂ ਲਿਆਵਾਂਗਾ?
ਸਯੂ ਮਾਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ – ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਵਾਅਦੇ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਚਲੀ ਗਈ ਤਾਂ ਮੈਂ ਧੋਤੀ ਦੇ ਛੱਪੜ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਕੰਕਰ ਬਣਾਂਗੀ।
ਤਾਂ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਦੀ ਨੂੰਹ ਬੋਲੀ, ਮਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੇਰੀ ਕੁੱਖ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਬੰਦ ਪਈ ਹੈ।
ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਸਿਉ ਮਾਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਕੁੱਖ ਨਹੀਂ ਖੋਲ੍ਹਦੀ ਪਰ ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ। ਜਾ, ਤੇਰੇ ਘਰ ਸੱਤ ਪੁੱਤਰ ਤੇ ਸੱਤ ਨੂੰਹਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਤੂੰ ਜਾ ਕੇ ਉਜਮਾਨ ਕਰ। ਸੱਤ ਆਹੂਸ ਬਣਾਉ ਅਤੇ ਸੱਤ ਸਖ਼ਤੀ ਕਰੋ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਘਰ ਪਰਤਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਸੱਤ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਸੱਤ ਨੂੰਹਾਂ ਨੂੰ ਬੈਠੇ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਸੱਤ ਅਹੋਈਆਂ, ਸੱਤ ਉਜ਼ਮਾਨ, ਸੱਤ ਕਦਾਈਆਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਦੀਵਾਲੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਨੂੰਹਾਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਕਹਿਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ ਕਿ ਜਲਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਾ ਲਓ, ਕਿਤੇ ਛੋਟੀ ਨੂੰਹ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਰੋਣ ਲੱਗ ਜਾਵੇ।
ਥੋੜੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ – ਆਪਣੀ ਮਾਸੀ ਦੇ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਵੇਖੋ ਉਹ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਰੋਈ..?
ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਂਟੀ ਕੁਝ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਜੋਸ਼ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ. ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਨੂੰ ਭੱਜੇ ਅਤੇ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗੇ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕੁੱਖ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਕਿਵੇਂ ਪਾਇਆ?
ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਤੁਸੀਂ ਜਨਮ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ! ਮੈਂ ਬੰਨ੍ਹ ਲਿਆ, ਹੁਣ ਸਯੁ ਮਾਤਾ ਨੇ ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿਉ ਮਾਤਾ ਨੇ ਉਸ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਦੀ ਨੂੰਹ ਦੀ ਕੁੱਖ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਸੀ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਡਾ ਵੀ ਖੋਲ੍ਹੋ, ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਖੋਲ੍ਹੋ।
