ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ

ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਛੋਟੀ ਉਮਰੇ ਵੱਡੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਯੁੱਗ ਨਾਇਕ ਰਿਹਾ। ਕਰਤਾਰ ਸਰਾਭਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਕਾਬਿਲ, ਅਗਾਂਹਬਦੁ ਆਗੂ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਧਾਰਨੀ ਸੀ।

ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਦਾ ਜਨਮ 24 ਮਈ 1896 ਨੂੰ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਸਰਾਭਾ ਵਿਚ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਤੇ ਮੰਗਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿੱਕੀ ਉਮਰੇ ਛੱਡ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਆਖ ਗਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਰਤਾਰ ਦੀ ਉਮਰ ਸਿਰਫ਼ 5 ਸਾਲ ਸੀ।

ਕਰਤਾਰ ਸਰਾਭੇ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਦਾ ਜਿੰਮਾ ਦਾਦਾ ਬਦਨ ਸਿੰਘ ਸਿਰ ਆ ਗਿਆ। ਆਪ ਨੇ ਕਾਲਜੀਏਟ ਸਕੂਲ ਕਟਕ ਉੜੀਸਾ ਤੋਂ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਬੇਨੀ ਦਾਸ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਵਾਲੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਅਸਰ ਪਿਆ।

ਉਚੇਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਅਮਰੀਕਾ ਚਲੇ ਗਏ। ਉੱਥੇ ਸਰਾਭਾ ਨੇ ਬਰਕਲੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ‘ਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ।

ਅਮਰੀਕਾ ‘ਚ ਭਾਰਤੀ ਵਰਕਰਾਂ ਦਾ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਵੇਖ ਕੇ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਬੀਜ ਪੁੰਗਰ ਗਿਆ। ਉਹ ਸੋਚਦੇ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਗ਼ੁਲਾਮ ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਮਾਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਨਿਗ੍ਹ ਨਹੀਂ ਮਾਣ ਸਕਦੇ।

ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਸਰਾਭਾ ਲਾਲਾ ਹਰਦਿਆਲ ,ਭਾਈ ਪਰਮਾਨੰਦ ਲਾਹੌਰ ਜਿਤੰਦਰ ਲਹਿਰੀ ਵਰਗੇ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿਚ ਆਏ। ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਨਾਲ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾ ਲਿਆ ਕਿ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਦਸੰਬਰ 1912-13 ‘ਚ ਭਾਰਤੀਆ ਦੀ ਅਸਟੋਰਿਆ ‘ਚ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋਈ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਰਾਭਾ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਾਥੀ ਰੁਲੀਆ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਨਾਲ ਮੀਟਿੰਗ ਸਾਗ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਏ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਬਾਬਾ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਭਕਨਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਤੇ ਲਾਲਾ ਹਰਦਿਆਲ MA ਨੂੰ ਸਕੱਤਰ ਚੁਣ ਲਿਆ ਗਿਆ।

ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਵਲੋਂ ਆਪਣਾ ਅਖ਼ਬਾਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਲਈ ਲਾਲਾ ਹਰਦਿਆਲ ਨੂੰ ਐਡੀਟਰ ਤੇ ਕਰਤਾਰ ਸਰਾਭਾ ਨੂੰ ਸਬ ਐਡੀਟਰ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਤੇ ਨਾਲ ਗ਼ਦਰ ਕਾਵਿ ਗ਼ਦਰ ਦੀ ਗੂੰਜ ਹਾਫ਼ਤੇਵਾਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ।

ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਅਖ਼ਬਾਰ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਲੇਖ ਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖਦਾ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਤਰਜ਼ਮਾ ਕਰਦਾ।

ਸਤੰਬਰ 1914 ‘ਚ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਕਲੰਬੋ ਹੁੰਦਾ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਪੁੱਜਾ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਗ਼ਦਰ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ‘ਤੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ ਲਈ ਰਾਤ ਦਿਨ ਇੱਕ ਕੀਤਾ।

ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਨੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸਾਇਕਲ ਚਲਾ ਚਲਾ ਕੇ ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਲਾਮਬੰਦੀ ਕੀਤੀ। ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਵਲੋਂ ਗ਼ਦਰ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਪਹਿਲਾਂ 21 ਫਰਬਰੀ, ਫਿਰ 19 ਫਰਬਰੀ 1915 ਬਾਰੇ ਅੰਗਰੇਜ ਹਕੂਮਤ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਡੂੰਘੀ ਸੱਟ ਲੱਗੀ।

ਇਸ ਘਟਨਾ ਮਗਰੋਂ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਗ਼ਦਰੀਆਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਗਦਾਰ ਦੀ ਮੁਖਬਰੀ ਕਾਰਨ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਵੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਹੋ ਗਏ।

ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਲਾਹੌਰ ਕੇਸ ਤਹਿਤ 13 ਸਤੰਬਰ 1915 ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਸਮੇਤ ਫਾਂਸੀ ਤੇ ਜਇਦਾਦ ਜ਼ਬਤੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ। 16 ਨਵੰਬਰ 1915 ਨੂੰ 7 ਮਹਾਨ ਗ਼ਦਰੀ ਯੋਧਿਆਂ ਸਮੇਤ ਕਰਤਾਰ ਸਰਾਭਾ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।

ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਪਹਿਲੇ ਲਾਹੌਰ ਸਾਜਿਸ਼ ਕੇਸ ਦੇ ਜੱਜ ਨੇ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਗ਼ਦਰੀ ਕਿਹਾ।

Shaheed Kartar Singh Sarabha: ਛੋਟੀ ਉਮਰੇ ਵੱਡੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ, ਜਾਣੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰੇ ਕਿਵੇਂ ਮਚਾਈ ਗ਼ਦਰ

Related Posts

ਤਰਨਤਾਰਨ ‘ਚ ਉਪ ਚੋਣ ਦਾ ਐਲਾਨ: 11 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗੀ ਵੋਟਿੰਗ ਅਤੇ 14 ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਗਿਣਤੀ

ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਮੰਡੀ ‘ਚ ਸਟ੍ਰੀਟ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਸਹੂਲਤਾ

ਲੁਧਿਆਣਾ ‘ਚ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ, 40 ਕਿਲੋ ਨਕਲੀ ਦੇਸੀ ਘਿਓ ਕੀਤਾ ਬਰਾਮਦ

ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ‘ਚ ਭਲਕੇ ਸਰਕਾਰੀ ਛੁੱਟੀ ਦਾ ਐਲਾਨ, ਬੰਦ ਰਹਿਣਗੇ ਸਾਰੇ ਦਫ਼ਤਰ ਅਤੇ ਵਿੱਦਿਅਕ ਅਦਾਰੇ

ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਨਕਲੀ ਘਿਓ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਗਿਰੋਹ ’ਤੇ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ : 50 ਕਿਲੋ ਘਿਓ, ਕਰੀਮ ਅਤੇ ਸੁੱਕਾ ਦੁੱਧ ਬਰਾਮਦ

ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਰਾਜ ਸਭਾ ਉਪ ਚੋਣਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ, 24 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗੀ ਵੋਟਿੰਗ

Recent News

ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਤਿੰਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ‘ਚ ਬਰਫ਼ਬਾਰੀ, ਬਰਫ਼ ਦੇਖਣ ਲਈ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ‘ਚ ਪਹੁੰਚੇ ਰਹੇ ਸੈਲਾਨੀ

ਤਰਨਤਾਰਨ ‘ਚ ਉਪ ਚੋਣ ਦਾ ਐਲਾਨ: 11 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗੀ ਵੋਟਿੰਗ ਅਤੇ 14 ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਗਿਣਤੀ

ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਮੰਡੀ ‘ਚ ਸਟ੍ਰੀਟ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਸਹੂਲਤਾ

Hyundai Venue ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਅਵਤਾਰ ‘ਚ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀ ਲਾਂਚ, ਜਾਣੋ ਕਿਹੜੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਕਰੇਗੀ ਮੁਕਾਬਲਾ

Google Chrome ਤੇ Mozilla Firefox ‘ਚ ਕਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਖਾਮੀਆਂ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਲਰਟ ਕੀਤਾ ਜਾਰੀ

Quick Links