Kidney Failure: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 15 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 1 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 10 ਲੋਕ ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 8 ਤੋਂ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਗੁਰਦੇ ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਕਈ ਲੋਕ ਅਜਿਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ‘ਚ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਇੱਥੇ ਸਰ ਗੰਗਾ ਰਾਮ ਹਸਪਤਾਲ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਯੂਰੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਕੰਸਲਟੈਂਟ ਡਾ: ਸੁਧੀਰ ਚੱਢਾ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਡਨੀ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਨੂੰ ਕਿਸ ਹਾਲਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਕੀ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਦੋਵੇਂ ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜਿਉਂਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਗੁਰਦੇ ਕੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ?
ਗੁਰਦੇ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਬੀਨਜ਼ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਉਹ ਪੱਸਲੀਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਸਥਿਤ ਹਨ. ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਦੋਵੇਂ ਗੁਰਦੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਇਕ ਕਿਡਨੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਸਿਰਫ ਇਕ ਕਿਡਨੀ ਨਾਲ ਹੀ ਬਚ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ‘ਚ ਬਾਕੀ ਗੁਰਦੇ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਕਿਡਨੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਖੂਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਰਾਹੀਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਫਾਲਤੂ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣਾ ਹੈ। ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲਾਲ ਰਕਤਾਣੂਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਗੁਰਦਾ ਸਰੀਰ ਦੇ pH ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਗੁਰਦੇ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕੂੜਾ-ਕਰਕਟ ਇਕੱਠਾ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਨ ਵੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਕੀ ਹੈ?
ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋਵੇਂ ਗੁਰਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਕਿਡਨੀ ਫੇਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿਡਨੀ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਡਨੀ ਫੇਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ ਹੋਣ ਦੇ ਕਈ ਮਾਮਲੇ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਬੇਵਕਤੀ ਮੌਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ।
ਕਿਸ ਦੇ ਗੁਰਦੇ ਨੂੰ ਖਤਰਾ ਹੈ?
ਸ਼ੂਗਰ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਿਡਨੀ ਫੇਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਸਰੀਰ ‘ਚ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਲੈਵਲ ਵਧਣ ਨਾਲ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਕੰਟਰੋਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਡਨੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਅੰਗ ਵੀ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਿੱਚ, ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਤੇਜ਼ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਨਾਲ ਕਿਡਨੀ ਟਿਸ਼ੂ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਡਨੀ ਫੇਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ 60 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦੇਸੀ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਡਨੀ ਫੇਲ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਲੋਕ ਹਾਈਪਰ ਟੈਂਸ਼ਨ, ਸਟ੍ਰੋਕ ਆਦਿ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਕਿਡਨੀ ਫੇਲ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਸਿਗਰਟ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵੀ ਕਿਡਨੀ ਫੇਲ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਕਿਡਨੀ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹੈ:
-ਉਲਟੀ
– ਥਕਾਵਟ
– ਭੁੱਖ ਦੀ ਕਮੀ
– ਕਮਜ਼ੋਰੀ
– ਸੌਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ
ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪਿਸ਼ਾਬ
– ਪੈਰਾਂ ਅਤੇ ਗਿੱਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ
– ਖੁਸ਼ਕ ਅਤੇ ਖਾਰਸ਼ ਵਾਲੀ ਚਮੜੀ
ਕੀ ਦੋਵੇਂ ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ?
ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ, ਦਿਲ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਜਾਂ ਜਿਗਰ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਬਚਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲਈ ਡਾਇਲਸਿਸ ਜਾਂ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮਰੀਜ਼ ਜਵਾਨ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਡਨੀ ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਜੇਕਰ ਮਰੀਜ਼ ਬੁੱਢਾ ਹੈ ਤਾਂ ਡਾਇਲਸਿਸ ਰਾਹੀਂ ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਡਾਇਲਸਿਸ ਰਾਹੀਂ ਵਿਅਕਤੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ 30 ਤੋਂ 40 ਸਾਲ ਤੱਕ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕਿਡਨੀ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ
ਕਿਡਨੀ ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਦਾਨੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕਿਡਨੀ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਉਹ ਜਿਸਦਾ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਉਹ ਜਿਸਦਾ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਡਨੀ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਦਾ ਖਰਚਾ 10 ਤੋਂ 12 ਲੱਖ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖਰਚਾ 15 ਲੱਖ ਦੇ ਕਰੀਬ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਬਿਨਾਂ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਕਿਡਨੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਡਨੀ ਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਦੋ ਗੁਰਦੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਆਮ ਕੰਮ ਕਰਨ।
ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚੀਏ?
ਕਿਡਨੀ ਫੇਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰੋ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਵਾਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾ ਲਓ।
ਨੋਟ: ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਬ੍ਰੇਕਿੰਗ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ Pro Punjab TV ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਫੇਸਬੁੱਕ, ਟਵਿੱਟਰ ਤੇ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ‘ਤੇ ਵੀ ਫੋਲੋ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
TV, FACEBOOK, YOUTUBE ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰੋ PRO PUNJAB TV APP
APP ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ Link ‘ਤੇ Click ਕਰੋ:
Android: https://bit.ly/3VMis0h