Neera Arya: ਤੁਸੀਂ ਜਾਸੂਸੀ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਪਰ ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੋ ਜਾਓਗੇ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਉਸ ਔਰਤ ਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਹਾਨ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਹੀ ਪਤੀ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਇੰਨੀ ਭਰੀ ਹੋਈ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਜਾਸੂਸ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਦੇਸ਼ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਜੋ ਦਰਦ ਝੱਲਿਆ, ਉਸ ਬਾਰੇ ਸੁਣ ਕੇ ਕਿਸੇ ਦੀਆਂ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਹੰਝੂ ਆ ਗਏ। ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕ ਉਸ ਦਾ ਦਿਲੋਂ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਉਹ ਹੈ ਨੀਰਾ ਆਰੀਆ।
ਉਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਜਾਣਨ ਲਈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਪਿੱਛੇ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ, ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਗੁਲਾਮ ਦੇਸ਼ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤਸੀਹੇ ਦੇ ਰਹੇ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਲੁੱਟ ਕੇ ਸਾਰਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਬਰਤਾਨੀਆ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹ ਲੋਕ ਗੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਜੰਜ਼ੀਰਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਸਦਕਾ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹਾਂ। ਨੀਰਾ ਆਰੀਆ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਆਪਣੇ ਵੱਸ ਵਿਚ ਸੀ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 5 ਮਾਰਚ 1902 ਨੂੰ ਖੇਖੜਾ ਨਗਰ, ਬਾਗਪਤ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ।
ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਪ੍ਰਵਰਿਸ਼
ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਧ-ਫੁੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਵੀ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਇੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਬੰਗਾਲੀ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਸਿੱਖੀਆਂ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਫਸਰ ਸ਼੍ਰੀਕਾਂਤ ਜੈ ਰੰਜਨ ਦਾਸ ਨਾਲ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਆਈਡੀ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਬਿਲਕੁਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ ਸਨ। ਜਿੱਥੇ ਨੀਰਾ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਸੀ।
ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਨੀਰਾ ਆਰੀਆ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੇਖ ਦੇ ਇਕ ਹਿੱਸੇ ‘ਚ ਲਿਖਿਆ, ‘ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਬਰਮਾ ਦੀ ਸਰਸਵਤੀ ਰਾਜਮਨੀ ਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਲੜਕੀ ਸੀ। ਜੋ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਲੜਕਿਆਂ ਵਾਂਗ ਬਰਤਾਨਵੀ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਫ਼ੌਜੀ ਕੈਂਪਾਂ ਵਿਚ ਘੁਸਪੈਠ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਏ, ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਜਾਸੂਸੀ ਕਰ ਸਕੀਏ। ਅਤੇ ਨੇਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭੇਜੋ।
ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ
ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਨੀਰਾ ਆਰੀਆ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅੱਗ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਝਾਂਸੀ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ ਇਸ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਜਾਸੂਸ ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਨੀਰਾ ਆਰੀਆ ਦੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਨੇਤਾ ਜੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਦੀ ਜਾਸੂਸੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਿਆਂ ਹੀ ਮਾਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਕ ਦਿਨ ਨੀਰਾ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਨੇਤਾ ਜੀ ‘ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਕਿਸਮਤ ਦੀ ਗੱਲ ਸੀ ਕਿ ਉਸਨੇ ਉਸਦੇ ਡਰਾਈਵਰ ਨੂੰ ਟੱਕਰ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ। ਨੇਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਨੀਰਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਪੇਟ ‘ਚ ਚਾਕੂ ਮਾਰ ਕੇ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
ਉਸਦੇ ਖਿਲਾਫ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਉਮਰ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤਸ਼ੱਦਦ ਹੋਇਆ। ਇੰਨਾ ਤਸ਼ੱਦਦ ਕਿ ਇੱਕ ਛਾਤੀ ਵੀ ਕੱਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਗੱਦਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਨੀਰਾ ਆਰੀਆ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਕੈਦ ਦੌਰਾਨ ਅੰਡੇਮਾਨ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਕੋਠੜੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਜ਼ੰਜੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਰੱਖਿਆ। ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਜੇਲ੍ਹਰ ਨੇ ਨੇਤਾ ਜੀ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ
ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨੀਰਾ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦੇ ਸਨ ਕਿ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਕਿੱਥੇ ਛੁਪੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹਵਾਈ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਜਾਣਦੀ ਹੈ। ਤਾਂ ਜੇਲ੍ਹਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਝੂਠ ਬੋਲਦੇ ਹੋ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜ਼ਮਾਨਤ ਦੇਣ ਦਾ ਵੀ ਲਾਲਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਨਾ ਬੋਲਿਆ।
ਜਦੋਂ ਜੇਲ੍ਹਰ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਤਾਂ ਨੀਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਜੇਲ੍ਹਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਠੀਕ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡਾ ਦਿਲ ਪਾੜ ਕੇ ਦੇਖਾਂਗੇ ਕਿ ਨੇਤਾ ਜੀ ਕਿੱਥੇ ਹਨ। ਜੇਲ੍ਹਰ ਨੇ ਇੱਕ ਲੁਹਾਰ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਛਾਤੀ ਦਾ ਰਿਪਰ ਲਿਆਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਦਬਾ ਕੇ ਉਸਦੀ ਸੱਜੀ ਛਾਤੀ ਨੂੰ ਕੱਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਇੱਕ ਛਾਤੀ ਕੱਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਦਰਦ ਸਾਰੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ।
ਜੇਲ੍ਹਰ ਨੇ ਬਹੁਤ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਦੁਬਾਰਾ ਲੜਾਈ ਹੋਈ ਤਾਂ ਦੋਵੇਂ ਛਾਤੀਆਂ ਵੱਢ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਨੀਰਾ ਆਰੀਆ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲ ਵੇਚ ਕੇ ਆਪਣਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਚਲਾਉਣਾ ਪਿਆ। ਸਾਲ 1998 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ‘ਤੇ ਇਕ ਕਿਤਾਬ ਵੀ ਲਿਖੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ‘ਮੇਰਾ ਜੀਵਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਹੈ’ ਹੈ।
ਨੋਟ: ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਬ੍ਰੇਕਿੰਗ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ Pro Punjab TV ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਫੇਸਬੁੱਕ, ਟਵਿੱਟਰ ਤੇ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ‘ਤੇ ਵੀ ਫੋਲੋ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
TV, FACEBOOK, YOUTUBE ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰੋ PRO PUNJAB TV APP
APP ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ Link ‘ਤੇ Click ਕਰੋ:
Android: https://bit.ly/3VMis0h
