Lohri 2023: ਲੋਹੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹਰ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ 13 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਜਿੱਥੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਰੰਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਘਰ ਵਿਚ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਕਵਾਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਫੁੱਲਾਂ ਤੇ ਰਿਉੜੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਬੈਠ ਕੇ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਲੋਕ ਨੱਚਦੇ-ਗਾਉਂਦੇ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਲੋਹੜੀ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਿਵਾਜਾਂ ਚੋਂ ਇੱਕ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵੀ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਲੋਹੜੀ ਅਧੂਰੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜੋ ਲੋਹੜੀ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਕੌਣ ਸੀ ਤੇ ਮਿਥਿਹਾਸ ਅਤੇ ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਕੀ ਹੈ।
ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲੋਹੜੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਮੌਕੇ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਦੇ ਲੋਕ ਗੀਤ ਅਤੇ ਲੋਕ ਗਾਥਾਵਾਂ ਗਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸੁਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨਾਇਕ ਸੀ, ਇੱਕ ਬਹਾਦਰ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਕਈ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ।
ਮਿਥਿਹਾਸ ਮੁਤਾਬਕ, ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਧਨਾਢ ਵਪਾਰੀ ਕੁੜੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਦਾ ਧੰਦਾ ਕਰਦੇ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਕੰਮ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਪਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹੀਰੋ ਬਣ ਗਿਆ।
ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਥਾ ਮੁਤਾਬਕ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸੁੰਦਰਦਾਸ ਨਾਂ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਧੀਆਂ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਸੁੰਦਰੀ ਅਤੇ ਮੁੰਦਰੀ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਲੜਕੀਆਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਨੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵੇਂ ਲੜਕੀਆਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਯੋਗ ਲਾੜਿਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹਰ ਸਾਲ ਲੋਹੜੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਸੁਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਲੋਕ ਉਸ ਦੇ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਦੀ ਦਲੇਰੀ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ।
(Disclaimer: ਇੱਥੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਆਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। Pro Punjab TV ਇਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।)
