ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਲਿੰਗ ਅਤੇ ਮੈਸੇਜ ਕਰਨ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੁਣ ਮੋਬਾਈਲ ‘ਤੇ ਬੈਂਕਿੰਗ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਹੈਕ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹੈਕਰ ਇਹਨਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੇ ਫੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖਤਰਨਾਕ ਐਪਸ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਕੇ ਬੈਂਕ ਪਾਸਵਰਡ ਜਾਂ ਵੇਰਵੇ ਚੋਰੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਦਰਅਸਲ, ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਰਿਸਪਾਂਸ ਟੀਮ (CERT-In) ਨੇ ਮੋਬਾਈਲ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ‘ਚ ਐਂਡ੍ਰਾਇਡ OS ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਹੈਕਰ ਮੋਬਾਇਲ ਯੂਜ਼ਰਸ ਨੂੰ ਕੰਗਾਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਖਤਰੇ ‘ਤੇ ਐਂਡਰਾਇਡ ਫੋਨ ਉਪਭੋਗਤਾ
ਜਾਰੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਐਂਡਰਾਇਡ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ (ਐਂਡਰਾਇਡ ਓਐਸ) ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਵੇਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸਦਾ ਹੈਕਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲੂਪ ਹੋਲ ਹੈ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਹੈਕਰ ਫੋਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ Android 13 ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਡੇਟਾ ਚੋਰੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ
ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਹੈਕਰਾਂ ਨੂੰ ਡਿਵਾਈਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਦੇ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਯੂਜ਼ਰਸ ਦਾ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਡਾਟਾ ਚੋਰੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਫੋਨ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ‘ਚ ਵੀ ਦਿੱਕਤਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹਨਾਂ Android ਸੰਸਕਰਣਾਂ ‘ਤੇ ਖ਼ਤਰਾ
CERT-In ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਐਂਡਰਾਇਡ ਸੰਸਕਰਣ 10, 11, 12, 12L ਅਤੇ 13 ‘ਤੇ ਕਈ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਵੇਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਫਰੇਮਵਰਕ, ਐਂਡਰਾਇਡ ਰਨ ਟਾਈਮ, ਸਿਸਟਮ ਕੰਪੋਨੈਂਟਸ, ਗੂਗਲ ਪਲੇ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬਣੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਹੈਕਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਖ਼ਤਰਾ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਹੈਕਰ ਮੋਬਾਈਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਤੁਹਾਡਾ ਫੋਨ ਹੈਕਰਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਮੋਬਾਈਲ ਤੋਂ ਪਾਸਵਰਡ, ਡਾਟਾ, ਫੋਟੋਆਂ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਲੀਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ‘ਚ ਯੂਜ਼ਰਸ ਬੈਂਕ ਡਿਟੇਲ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ OTP ਆਦਿ ਤੱਕ ਸਭ ਕੁਝ ਐਕਸੈਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਕ ਖਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹੈਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
CERT-In ਦੁਆਰਾ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੁਝ ਨਾਂ
CERT-In ਨੇ ਕੁਝ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ, CVE-2020-29374, CVE-2022-34830, CVE-2022-40510, CVE-2023-20780, CVE-2023-20965 ਅਤੇ CVE-2023-2113।
ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿਣ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਸੁਝਾਵਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰੋ
ਐਂਡਰਾਇਡ ਮੋਬਾਈਲ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ, CERT-In ਦੁਆਰਾ ਕੁਝ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਾਮੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਗੂਗਲ ਨੇ ਸਕਿਓਰਿਟੀ ਪੈਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲਈ, ਉਪਭੋਗਤਾ ਐਂਡਰਾਇਡ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੁਲੇਟਿਨ-ਅਗਸਤ 2023 ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਯੂਜ਼ਰਸ ਫੋਨ ਨੂੰ ਅਪਡੇਟ ਕਰਨ।
ਐਂਡਰਾਇਡ ਫੋਨ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਪਡੇਟ ਕਰੋ
ਐਂਡ੍ਰਾਇਡ ਫੋਨ ਯੂਜ਼ਰਸ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੋਬਾਇਲ ਸੈਟਿੰਗ ‘ਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਸਿਸਟਮ ‘ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸਿਸਟਮ ਅੱਪਡੇਟਸ ‘ਤੇ ਜਾਓ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਅੱਪਡੇਟ ਉਪਲਬਧ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰੋ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਐਪ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤ ਤੋਂ ਹੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਨੋਟ: ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਬ੍ਰੇਕਿੰਗ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ Pro Punjab TV ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਫੇਸਬੁੱਕ, ਟਵਿੱਟਰ ਤੇ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ‘ਤੇ ਵੀ ਫੋਲੋ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
TV, FACEBOOK, YOUTUBE ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰੋ PRO PUNJAB TV APP
APP ਡਾਉਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ Link ‘ਤੇ Click ਕਰੋ:
Android: https://bit.ly/3VMis0h
